Trả nợ tình xa

Sau một thời gian dài với những bế tắc về đề tài phim lịch sử Việt Nam, vừa qua Trung tâm Sản xuất phim truyền hình Việt Nam đã hoàn thành việc soạn thảo kế hoạch sản xuất 100 tập phim hoạt hình về đề tài lịch sử dân tộc và dự định sẽ bấm máy những tập đầu tiên vào tháng 10/2005. Đây là một giải pháp mang tính khả thi và hiệu quả cao cho việc thể hiện đề tài lịch sử…


Phim hoạt hình lịch sử - tiện cả đôi đường

Theo các nhà chuyên gia phân tích thì từ trước tới nay dường như phim về đề tài lịch sử của Việt Nam thường không “tới” cả về nội dung lẫn hình thức do nhiều yếu tố như: quần áo, trang phục, bối cảnh, diễn viên, kinh phí…Ví dụ như: chúng ta không có trường quay nào có thể dựng lại được trận chiến trên sông Bạch Đằng với hàng ngàn cây cọc gỗ cắm xuống dòng sông, hay việc chọn diễn viên vào vai các vị anh hùng thật khó, gương mặt nào sẽ thể hiện được khí chất của các anh hùng như: Trần Quốc Tuấn hay Lý Thường Kiệt… Ngay bộ phim về đề tài lịch sử nhiều tập trên truyền hình như “Hoàng Lê Nhất Thống Trí” cũng coi là thất bại vì chưa gây ấn tượng được về lịch sử trong phim, chưa làm khán giả nắm được cái hồn của lịch sử nên nhiều người quên. Còn về trang phục thì ngay cả bộ phim “Hoa ban đỏ” nói về chiến thắng Điện Biên Phủ cũng hoàn toàn thiếu phục trang, hay phục trang bộ đội bị mới quá không giống với lịch sử…

Với những yếu tố như trên thì việc dùng nghệ thuật hoạt hình để chuyển tải lịch sử, phục vụ công chúng là hợp lý. Theo đạo diễn Khải Hưng, Giám đốc Trung tâm Sản xuất phim Truyền hình Việt Nam thì, trước đây những khó khăn khi thực hiện những bộ phim lịch sử dài tập để phát sóng như: Những thiếu thốn về phương tiện, về con người, về bối cảnh, thậm chí còn có người đưa ra ý kiến “đem phim lịch sử VN sang Trung Quốc quay, hoặc quay xong phải sang Trung Quốc dựng”, thì với loại hình phim hoạt hình sẽ giải quyết được hết. Phim hoạt hình có nhiều lợi thế trong việc chuyển tải những cảnh hoành tráng ngoạn mục trong các bộ phim lịch sử - điều mà nếu làm phim truyện sẽ rất bị hạn chế. Và tất nhiên, mức chi phí cho một bộ phim hoạt hình sẽ thấp hơn phim nhựa, nhưng để có một bộ phim hay, dẫu là phim hoạt hình, thì vẫn còn nhiều thứ cần phải bàn.

Chất liệu có thừa…

Phim có hay, hấp dẫn và thu hút khán giả phụ thuộc rất nhiều vào kịch bản. Hầu hết các nhà sử học và các đạo diễn đều đánh giá cao kho tàng tư liệu lịch sử ngoài chính sử. Những dã sử, truyền thuyết, sử thi, di sản văn hóa… đều được đánh giá là có thể chuyển thành đề tài cho phim lịch sử.

Theo các nhà sử học thì Việt Nam có tới 75 bộ sử thi đồ sộ của các dân tộc, Nhà nước sẽ công bố trong ba năm tới, đây là kho đề tài rất hay. Ngoài ra, chúng ta còn nhiều di sản văn hóa thuộc loại phi vật thể rất phong phú, tất cả đều có thể để cho các nhà sản xuất làm thành một xêri phim hoạt hình lịch sử. Nhưng cũng không nên biến phim hoạt hình lịch sử thành những bộ sách giáo khoa lịch sử hoạt hình, hay miêu tả lịch sử theo kiểu truyện tranh mà nên làm theo hướng dã sử lịch sử, hay miêu tả những truyền thuyết để khán giả hiểu và cảm nhận lịch sử tốt hơn.

Quyết tâm “trả nợ”

Theo Trung tâm Sản xuất phim Truyền hình Việt Nam thì, tuy trình độ nghệ thuật hoạt hình của Việt Nam chưa phải cao, nhưng Trung tâm vẫn quyết định giao cho Xưởng phim Hoạt hình của VFC lãnh trách nhiệm cao cả này. Trung tâm cũng sẽ lựa chọn những câu chuyện lịch sử, những giai thoại, những nhân vật… vừa hấp dẫn, vừa mang tính giáo dục, có giá trị lịch sử và giá trị thẩm mỹ cao khi thể hiện bằng hình ảnh hoạt hình nhằm kéo dài các tập phim.

Với quyết tâm đó, dự án sản xuất 120 tập phim hoạt hình lịch sử tuy sẽ ngốn một khoản kinh phí khá lớn (mỗi tập 13 phút được đầu tư 80 triệu, tương đương một tập phim truyền hình 60 - 70 phút mà VFC đang thực hiện) nhưng đã được Đài Truyền hình Việt Nam duyệt ngay. Trung tâm cũng tổ chức một đội ngũ chuyên viết kịch bản và đội ngũ làm phim một cách chuyên nghiệp để nâng số lượng tập phim nhiều hơn so với dự kiến (hơn 1 tập/tháng) và dự kiến sẽ ra mắt những tập đầu tiên vào dịp Tết Nguyên đán Bính Tuất 2006 .

Đạo diễn Trần Khải Hưng cho biết, hiện nay trung tâm có hơn 20 họa sĩ lành nghề sẽ tham gia vào dự án và một đội ngũ làm phim có tiếng đầu quân về VFC. Với những nỗ lực như vậy, chũng tôi hy vọng phim hoạt hình sẽ trả được món “nợ” cho phim lịch sử Việt Nam.